Aan het eind van het jaar

Zo aan het eind van het jaar is het verstandig om je te bezinnen. Wat ging er goed? Wat ging er nog niet zo goed? En wat wil je nu precies in je leven? Vaak hoor ik - van mensen die nooit doelen stellen - dat ze daar nu niet mee bezig zijn omdat het zo cliché is. Het probleem is echter dat veel mensen nooit doelen stellen of te weinig serieus en constructief nadenken over welke richting ze op willen gaan. "Je weet toch niet hoe het loopt… Dingen gaan toch anders dan je verwacht… Ik wil open blijven staan...", en dergelijke excuses hoor ik dan vaak.

Het is ronduit onverstandig en het werkt van geen kant als je geen doelen stelt, niet nadenkt over wat je precies wilt en dus geen actieve sturing geeft aan je leven. Als je bijvoorbeeld graag een keer naar Parijs wilt, dan stap je toch ook niet in de auto en je zegt: "Ik kijk wel hoe ik me voel, als het zo voelt ga ik naar links, en soms voel ik dat ik naar rechts wil…" Je kunt dan wel rijden..., maar de kans dat je in Parijs aankomt is heel klein.

Mensen hebben veel onbewuste mogelijkheden in zich. Tal van innerlijke processen zijn in onze geest werkzaam om bijvoorbeeld iets te vinden wat we zoeken. Stel je ziet iemand buiten lopen en je denkt: "Wat een bekend gezicht…", maar je kunt er niet opkomen waar je die persoon van kent. Dan laat je dat ook weer los, maar het kan best zijn dat je een uur later ineens de naam van die persoon te binnen schiet. Onbewust was je bezig met zoeken, terwijl je bewust andere dingen deed.

Datzelfde principe werkt met tal van andere psychische functies. Maar… je moet dan wel aan je onbewuste duidelijk maken wát je precies zoekt, of wát je precies wilt. Er is heel veel te zeggen over innerlijke zoekprocessen, doelen stellen en het op deze wijze mobiliseren van je innerlijke mogelijkheden, maar het belangrijkste is: Begin er gewoon mee.

Pak vandaag pen en papier en reflecteer op het afgelopen jaar. Koop een mooi leeg boek en schrijf daar je nieuwe doelen in. Geef antwoord op vragen: Wat wil ik nu precies op mijn werk?,  Wat wil ik nu precies in mijn relatie?, Welke aspecten van mijn leven zou ik meer aandacht moeten geven om meer bevrediging te voelen? Welke dingen zouden goed zijn en zou ik makkelijk kunnen doen? Waarom wil ik bepaalde dingen in mijn leven veranderen? Hoe ga ik me dan voelen? Waar ben ik dan over een jaar of over vijf jaar?

Door zo alvast te beginnen zet je een belangrijke stap. Je neemt jezelf, je leven, je wensen en je behoeften daarmee serieus. Daarna kom je wel weer tot de volgende stap.

Kinderen gebruiken steeds meer antipsychotica

Vorige week las ik een zorgwekkend bericht dat het gebruik van antipsychotica onder kinderen verder is toegenomen. Waren dat in 2007 nog 13.000 kinderen, in 2012 gebruikten ruim 16.000 kinderen deze zware medicijnen.

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) noemt het dan ook terecht een zorgwekkende ontwikkeling.

Met antipsychotica worden tal van problemen alleen onderdrukt, met als gevolg dat kostbare ontwikkelingstijd van een kind voorbijgaat, zonder dat er daadwerkelijk in therapie gewerkt wordt aan de oorzaak van het probleem. Het effect is in veel gevallen dat een probleem vooruitgeschoven en groter wordt. 

Deskundigen in de psychofarmacie waarschuwen dan ook dat deze medicatie, die eigenlijk alleen voor volwassenen is bedoeld, ernstige gevolgen kan hebben op de lange termijn. Kinderen kunnen er diabetes van krijgen, ze verstoren de groei en ze zijn schadelijk voor de hersenen.

Het is mijns inziens bizar en zeer zorgwekkend als volwassenen, ouders in de meeste gevallen, problemen bij hun kinderen met dergelijke medicatie willen toedekken. Een emotioneel vervlakt en afgestompt kind is dan weliswaar ‘rustig’, maar tegen welke prijs.

Wat betreft antipsychotica, antidepressiva en de verschillende vormen van angstremmers raad ik altijd mijn cliënten aan: alleen als het echt niet anders gaat, en dan ook tijdelijk - terwijl je in therapie werkt aan de oorzaak van je probleem.

Fijne Kerstdagen...!

Als opwarmer voor de komende kerstdagen, even een aanstekelijk vrolijk kerstliedje...

Intelligentie minder bepalend voor succes in wiskunde

Een wetenschappelijke langetermijnstudie van de universiteiten van München en Bielefeld, gepubliceerd in het blad Child Development, toont aan dat bekwaamheid in de wiskunde vooral ontwikkelt door motivatie en studievaardigheid en niet door intelligentie.

In de studie zijn 3220 leerlingen tussen de 9 en 16 jaar bestudeerd. Hun motivatie, studievaardigheden, intelligentie en hun wiskunde prestaties werden gemeten gedurende een periode van vijf jaar.

De conclusie luidt dat intelligentie wel belangrijk is bij de initiële ontwikkeling van de bekwaamheid tot rekenen en wiskunde, maar dat later de motivatie en studievaardigheden de belangrijkste factoren zijn met betrekking tot de groei die leerlingen doormaken in de wiskunde.

Het sleutelwoord tot succes in de wiskunde op school is dus geen ‘aanleg’ of ‘intelligentie’ maar ‘begeleiding’ en het aanleren van de juiste vaardigheden om nieuwe kennis en inzichten tot je te nemen.

Ook een minder ingrijpende bijdrage in het leven van een kind kan een wereld van verschil maken. 

Kijk even rond op deze website. Juist in tijden van crisis is een positieve stap naar jezelf en je omgeving belangrijk.

Veranderingen en Transformaties in 2013

De meeste mensen kennen wellicht het verhaal van Dickens ‘A Christmas Carol’, waarin de oude Scrooge een transformatie doormaakt van oude verzuurde vrek tot vriendelijke sociaal betrokken persoon.

Er is in deze periode een klein onderzoekje gedaan naar mensen die een dergelijke radicale ommekeer in hun leven hebben meegemaakt. Kenmerkend bij een dergelijke ommekeer in je leven is dat je in een situatie komt waar je hele leven klaar is voor verandering. Vergelijkbaar bij water wat bijna aan de kook is. Daar gaat, zo concluderen de onderzoekers, dus innerlijk werk aan vooraf.

Maar even zo vaak zien we om ons heen mensen bij wie het water maar niet aan de kook raakt... Ze zijn niet echt gelukkig, maar niet ongelukkig genoeg om in beweging te komen en om te veranderen. Ze krijgen hun innerlijke drijfveren niet gemobiliseerd om daadwerkelijk een verandering door te maken.

Dat is de situatie die ik in therapie nog weleens meemaak. Belangrijk is om te leren je onbewuste en je gevoelens te mobiliseren als een drijvende kracht, zodat de innerlijke pijn en je innerlijke verlangens je kunnen aanzetten om een ommekeer te maken. Of het nu gaat om het stoppen met roken, afvallen of een verstrekkende ommekeer als Ebenezer Scrooge, het is noodzakelijk om de stappen te maken diep in je onbewuste, in je gevoel en niet alleen in je hoofd. 

We worden allemaal gedreven door automatismen en diepere onbewuste behoeften en we kennen allemaal het verschijnsel dat je begin januari het roer kan omgooien om te ontdekken dat je begin februari weer terug bent bij je oude gewoontes. 

Wil je in 2013 écht dingen aanpakken en veranderen?  En ervaar je in je leven dat dit moeilijker is dan het lijkt? 

Kijk gerust even rond op mijn website...

Waar ligt de grens tussen therapie en coaching?

Zo’n 80% van mijn cliënten komen bij mij omdat ze van een psychische of psychosomatische klacht afwillen. Zo’n 15% van mijn cliënten hebben geen klachten, maar hebben het gevoel dat er meer in hen zit dan er uit komt. En zo’n 5% van mijn cliënten weten dat het verstandiger is om problemen voor te blijven en kiezen voor een voortdurend coachingstraject, we zien elkaar dan bijvoorbeeld één keer in de maand gedurende jaren.

In therapie werken we aan de achterliggende oorzaak waardoor een probleem ontstaat. We zijn dus niet alleen een symptoom (een klacht) aan het wegnemen, maar stimuleren een dusdanige ontwikkeling in jezelf dat soortgelijke klachten ook niet meer zullen voorkomen. Ik vergelijk therapie vaak met ‘werk onder de grond’. Als de fundering van je bouwwerk niet goed zit, dan kun je met veel inzet en enthousiasme bouwen, maar zal het gebouwde geen stand houden.

Dat hoor ik vaak als mensen dingen vertellen als: “Het lukt me maar niet om....  Iedere keer....” en dan blijkt dat ze onbewust tegen klachten of barrières aanlopen of dat ze zichzelf onbewust tegenwerken.

In coaching ligt het accent sterk op het op- of verbouwen van je leven. Als je bijvoorbeeld je angsten hebt overwonnen en weer je vrijheid terughebt, is het nog wel de vraag hoe je die vrijheid gaat gebruiken in je nieuwe angst-vrije leven. Wat zijn je doelen? Hoe ga je ze bereiken? Welke mogelijkheden heb je in jezelf? En hoe kun je zo goed mogelijk genieten van het proces terwijl je op je doelen afgaat? Hoe kun je met plezier werken en al je talenten benutten en ontwikkelen?

Zo liggen therapie en coaching in elkaars verlengde en komt het vaak voor dat therapie even wat coachingselementen bevat en dat we soms wat therapeutisch werk kunnen doen in een coachingstraject. 

Alleen coaching zonder therapeutische interventies waar nodig, is als bouwen en niet omkijken naar de bouwgrond, en alleen therapeutisch werk zonder coachingselementen is als innerlijk werk met te weinig concrete stappen hoe dingen in de dagelijkse praktijk vorm te geven.

Voor een therapeut die vooral de focus legt in het hier en nu, ben ik de laatste tijd veel met regressie bezig. Soms zijn er namelijk psychische klachten waarbij regressie nuttig kan zijn, namelijk als de oorzaak van het probleem nog steeds innerlijk actief is. (Wat heel vaak ook niet het geval is, omdat aspecten van psychische klachten ook uit gewoonte, puur geautomatiseerd, zonder een nog actieve oorzaak kunnen voortbestaan.) Hoe dan ook, in mijn videoarchief ben ik ook zomaar ineens in 1967 beland. 

KENNEN

Ik hoor de wind, omdat hij door de blaadren sleept,

ik zie de blaadren waar het licht op breekt.

Maar welke blaadren hangen er in stilte en 't donker

en welke oren sluimren waar geen stem tot spreekt.

Ik voel de oude wanhoop van het instrument,

dat tot het uiterste gedreven

niets dan zijn eigen grens herkent.

                                                                M. Vasalis

Wandelen zonder mobieltje maakt creatiever...

Nieuw wetenschappelijk onderzoek toont aan dat wandelen door de natuur zonder gestoord te worden door mobieltjes, tablets en dergelijke, mensen veel creatiever en geïnspireerder maakt.

Daar kwamen de onderzoekers achter nadat ze de proefpersonen (met en zonder mobieltje) verschillende tests voorlegden na een drie daagse wandeling door de natuur. 

Uit de tests kwam naar voren dat de mensen die na drie dagen in de natuur niet gestoord waren door telefoontjes en emails tot wel vijftig procent beter presteerden en creatiever waren. Hun probleemoplossend vermogen was opmerkelijk gestegen. 

Burnout klachten en uitputtingsverschijnselen

Regelmatig behandel ik mensen met burnout klachten. Burnout is een uitputtingsreactie van je lichaam en geest, als gevolg van langdurige overbelasting. Mensen die in meer of mindere mate lijden onder burnoutverschijnselen hebben het gevoel alsof hun accu niet echt meer oplaadt. 

Vaak krijg je dan last van concentratieproblemen, stemmings-schommelingen, vergeetachtigheid, piekeren, slaapklachten, prikkelbaarheid, vluchtgedrag en sta je op met nog steeds een moe gevoel.

Het kan ook zijn dat door deze burnoutklachten tal van andere klachten gaan opspelen. Zo merk ik nogal eens dat angstklachten of paniekaanvallen kunnen opkomen.

Burnout gaat meestal niet vanzelf over met even tot rust komen. Natuurlijk kom je dan wel even op krachten, maar daarna zak je vaak nog dieper weg.

In therapie leer je om het mechanisme achter je overbelasting te veranderen. Ook leer je om alle opgebouwde spanning en onrust op een goede manier te verwerken en los te laten. 

Ook je concentratievermogen, wat vaak ernstig beschadigd is door je burnout, is in therapie een aandachtspunt. Zonder actieve therapeutische bemoeienis herstelt het concentratievermogen zich vaak slecht of slechts gedeeltelijk waardoor klachten opnieuw kunnen ontstaan. Als we ons namelijk niet goed kunnen concentreren kost alles wat we doen meer energie.

Kortom, heb je last van burnout- of uitputtingsklachten? Blijf er dan niet te lang mee rondlopen. Kijk hier voor verdere informatie over burnout en behandeling.

De GGZ en de Procrustus-methode

Procrustus, uit de mythologie, was een herbergier die voorbijkomende reizigers aanbood om bij hem te overnachten. Als ze op bed lagen, kwam Procrustus kijken of z’n gasten goed lagen, of ze in het bed pasten. Meestal was dat niet zo. Procrustus hielp dan een handje... Was de gast te kort, dan rekte hij hem uit tot hij precies in het bed paste en was zijn gast te lang dan hakte hij er gewoon een stukje af. Meestal liep het fout af met de gast...

Veel te vaak krijg ik cliënten in behandeling die al uitvoerig behandeld zijn binnen de GGZ. Dat zijn grote door de overheid gefinancierde organisaties. In deze regio heten ze Riagg, daarna De Grote Rivieren, nu Yulius. Ze veranderen om de zoveel tijd van naam en imago, maar het resultaat blijft hetzelfde.

De cliënt komt binnen en krijgt een intake door een intake medewerker. Deze vragen worden dan ‘meegenomen in de bespreking in het intake-team’. Dat klinkt allemaal hoopvol, omdat het de suggestie wekt dat een team van experts naar jouw persoonlijke problematiek kijkt om zo de beste aanpak te vinden. 

Na een paar weken komt de uitslag. Deze is - dat kan ik nu al vertellen: ‘de beste behandeling is cognitieve gedragstherapie’. Een makkelijk in een protocol te vangen methode. Meestal in een groep, en als je geluk hebt individueel. De ggz is zoiets als een slagerij die alleen maar gehaktballen verkoopt.

Ik heb zelf jaren in grote instellingen voor geestelijke gezondheidszorg gewerkt en moet concluderen dat het bedroevend is zoals het er aan toegaat. De organisaties zijn primair bezig met groeien en fuseren, voor een deel ter bezuiniging en voor een ander deel ter glorie van de top van die organisaties. Men denkt dan ook vaak dat men kwaliteit kan vangen door protocollen op te stellen. Letterlijk uitgeschreven procedures die cliënten moeten doorlopen. En dat gaat heel ver... 

Het gaat hier niet alleen over hoe de informatiestroom het beste kan lopen, of hoe je binnen de grote organisatie rapporteert. Voor de meeste behandeling is er een standaard protocol waarin letterlijk alle te stellen vragen en te behandelen onderwerpen per sessie zijn uitgeschreven. Er is dan een boek voor de ‘therapeut’ en een handboek voor de cliënt.

Zo kun je gemakkelijk iedere werknemer het standaard-protocol laten afwerken. Als je als cliënt aan het eind van het 5 of 8 stappen protocol nog steeds je klacht hebt... dan zijn er altijd pillen of een andere diagnose die je het volgende protocol in duwen. 

Heel vaak hoor ik mensen zeggen: “Ze zeggen dat ik klaar ben met de behandeling...”. “Maar... je hebt nog steeds je klacht..?!”, zeg ik dan. “Ja... maar ik weet nu hoe het komt en wat ik zou moeten denken...”  Het is vaak werkelijk tenenkrommend. Te meer omdat deze grote organisaties zich vaak bedienen van een enorme arrogantie en hun positie voortdurend met politieke spelletjes veiligstellen.

Psychotherapie en andere vormen van psychologische behandeling behoren maatwerk te zijn. Als de cliënt niet centraal staat, maar in een protocol gedrukt wordt, zoals de reiziger in het Procrustusbed, dan gaat er fundamenteel iets mis. Je wordt dan als cliënt ‘gekleineerd’. Waar je juist als persoon zou moeten opbloeien, wordt je een ‘behandel object’, een patiënt met een diagnose, keurig genummerd volgens de DSM-IV. 

Het is mijns inziens ten diepste onmogelijk om binnen dergelijke ‘behandelingen’ op de lange termijn daadwerkelijk te groeien. 

Voor echte groei is persoonlijke aandacht, zorg en maatwerk nodig. Je bent als mens uniek en alleen al daarom kan je behandeling ook niet bestaan uit een af te werken protocol.

Hier op de foto met mijn grote voorbeeld van een subliem therapeut, Stephen Brooks.

Het is verbazingwekkend hoe creatief ons onbewuste kan zijn als we onze bewuste gedachten en ingeslepen gewoontes opzij zetten. Daar kwam ik de afgelopen dagen opnieuw achter omdat ik hier in Chiang Mai bij Stephen Brooks veel hypnotherapeutische sessies moest doen in het Engels... Alle mooie taalpatronen, Ericksoniaanse constructies niets had ik meer paraat, alleen mijn ervaring en onbewuste kennis van hypnotherapeutische technieken en het werken met het onbewuste. En wat werkt dat dan lekker en creatief..!

De essentie van psychotherapie waarbij we met hypnose dieperliggende klachten aanpakken (hypnotherapie) is niet het bestrijden van bepaalde symptomen, maar het op een dieper niveau puur onbewust veranderingen stimuleren zodat cliënten meer zichzelf worden, vrij van ballast en vrij van belemmerende innerlijke strategieën. Zo verdwijnen klachten, blijvend.

Daarom is het ook in therapie veel beter om je bewuste denken even aan de kant te zetten. Dat bewuste ‘denken over’ heeft je veelal de oplossing of de verandering niet gebracht... Het is de openheid en je eigen creativiteit in je onbewuste die maakt dat je veel meer kunt dan je denkt dat je kunt. Dat geldt zelfs voor het aanpakken van klachten waar je misschien al een leven lang last van hebt...

Afijn, morgen kom ik met een nieuw diploma (Master in The Covert Advanced Psychotherapeutic Strategies of Milton H. Erickson and NLP) van het BHR (British Hypnosis Research) terug naar Nederland. Vol enthousiasme ga ik weer aan de slag. 

Als wie op reis gaan om met eigen ogen de stad van hun verlangen te aanschouwen, en zich verbeelden dat men in een werkelijkheid de charme van mijmeringen kan ondergaan.

Een slapend mens houdt in een cirkel om zich heen de draad der uren, de ordening der jaren en werelden vast.

Maar mijn slaap hoefde, ook in mijn eigen bed, maar diep te zijn of mijn geest, geheel ontspannen, maakte zich los van de omgeving waar ik was ingeslapen; en als ik dan midden in de nacht wakker werd, niet wetend waar ik me bevond, wist ik het eerste ogenblik niet eens wie ik was; ik had alleen een bestaansgevoel, in de oereenvoud van dien, zoals het misschien trilt in een dier; ik was berooider dan de holenmens; maar dan kwam de herinnering - nog niet aan de plaats waar ik was maar aan sommige andere waar ik had gewoond of waar ik had kunnen zijn - me als van boven te hulp om mij uit het niets te halen waar ik in mijn eentje niet uit zou zijn gekomen; in een seconde vloog ik over eeuwen van beschaving heen, en uit een vaag geziene glimp van petroleumlampen, vervolgens van hemden met omgeslagen boorden, werden langzaamaan de oorspronkelijke trekken van mijn ik hersteld.

uit 'Op Zoek naar de Verloren Tijd'

Marcel Proust

(in een vertaling van Thérèse Cornips)

Vandaag hele dag bezig geweest met het onderwerp tijd, tijdsdistortie, pseudo-oriëntatie en regressie. Nu, terug naar... 2001, een clip van de jonge Rufus.

Een paar dagen geleden, op de avond dat ik in Chiang Mai arriveerde, was het volle maan in de twaalfde maand van de Thaise kalender, en dan vieren de Thais Loi Krathong. Vol toewijding worden in heel Thailand honderdduizenden van bamboebladeren gevouwen bootjes vol lichtjes, offers en gebeden en even zovele lantaarns los gelaten. Een indrukwekkend schouwspel.

Momenteel ben ik voor 14 dagen in Chiang Mai waar ik een training volg van een collega die ik zeer bewonder om zijn kunde en virtuositeit, Stephen Brooks. Het is goed dat ik Proust heb meegenomen, want met het grote tijdverschil valt het vaak niet mee om snel de slaap te vatten...

Lang ben ik bijtijds gaan slapen.

Ik vroeg me af hoe laat het zou zijn; ik hoorde het fluiten van de treinen dat mij, ver of minder ver weg, als vogelzang in een bos de afstanden aangevend, de uitgestrektheid beschreef van het verlaten landschap waar de reiziger zich rept naar het dichtstbijzijnde station; en het weggetje dat hij volgt zal in zijn geheugen worden gegrift door de prikkeling die hij dankt aan nieuwe plekken, aan onalledaagse handelingen, aan het zojuist gevoerde gesprek, aan de afscheidswoorden onder andermans lamp die hem nog vergezellen in de stilte van de nacht, aan de nabijzijnde weldadige thuisreis.

uit 'Op Zoek naar de Verloren Tijd'

Marcel Proust

(in een vertaling van Thérèse Cornips)

Redelijke vooruitgang in redelijke tijd

“Hoe snel kan ik van mijn klacht afkomen?”, dat is de essentie van veel vragen die mensen mij aan de telefoon stellen. Het antwoord is dat dit verschilt van persoon tot persoon en van klacht tot klacht, maar in essentie: vaak veel sneller dan je klacht ontwikkeld is.

In de meeste gevallen hebben mensen een klacht gedurende een lange periode ontwikkeld. Gevoelens van angst of onzekerheid bijvoorbeeld zijn vaak in jaren gegroeid en uitgegroeid tot een automatisme dat moeilijk door jezelf te beïnvloeden is.

We hebben het bij psychische (en lichamelijke) klachten over natuurlijke processen. Mensen zijn geen machine waarbij we de ene chip er uit halen en de andere chip er in doen, en psychische klachten zijn veelal eerder een mechanisme van op elkaar inwerkende aspecten dan een eenvoudig aangeleerde koppeling. We kunnen in therapie niet je klacht wegtoveren, maar wel daadkrachtig in redelijke tijd blijvend aanpakken, zodat je weer meer kunt genieten van je leven.

In therapie ontrafelen we de kern van je klacht, en veranderen we rechtstreeks het achterliggende mechanisme. Zo pak je niet alleen je klacht aan, maar blijf je ook in de toekomst klacht-vrij.

Als je bijvoorbeeld gedragsmatig met paniekaanvallen aan de slag gaat, en je paniekaanvallen verdwijnen... blijft de achterliggende oorzaak - het mechanisme waarmee je spanning opbouwt en vasthoudt - vaak voortbestaan. De kans dat je dan in de loop van de tijd een nieuwe klacht ontwikkelt is vrij groot. Vaak heb je het bijvoorbeeld zelf niet in de gaten dat de achterliggende oorzaak van je toenmalige paniekaanvallen dezelfde is als van je latere hoofdpijn.

In hypnotherapie pakken we de achterliggende oorzaak aan, zodat niet alleen je klacht verdwijnt, maar je je ook in essentie veel beter gaat voelen en minder gevoelig wordt voor klachten. Je gaat in essentie beter functioneren. 

KLIK HIER voor informatie over hypnotherapie

Gelukkige jongeren verdienen later meer

Onderzoek onder 15.000 adolescenten wijst uit dat jongeren die lekker in hun vel zitten, later ook meer geld gaan verdienen.

Bij de meting werden andere factoren die salaris kunnen beïnvloeden, zoals intelligentie, weggefilterd. 

De verklaring hiervoor kan gezocht worden in het feit dat jongeren die lekkerder in hun vel zitten gemakkelijker doorzetten, eerder risico's durven nemen, sneller stappen zetten, beter presteren en bijvoorbeeld vaker of eerder een diploma behalen. Ook bouwen zij betere sociale vaardigheden op, die van groot belang zijn voor bijvoorbeeld promotiekansen.

In therapie met jongeren merk ik vaak hoe belangrijk het is om bepaalde bewuste en onbewuste vaardigheden aan  te leren. Jongeren die bijvoorbeeld beter om kunnen gaan met angst, onzekerheid en stress presteren direct beter op school of in sociaal opzicht.

Het positieve van therapie op jonge leeftijd is dat processen vaak gemakkelijker te beïnvloeden zijn dan bij ouderen. Jongeren zijn flexibeler en leren sneller nieuwe innerlijke strategieën en vaardigheden aan.

Als je als ouder merkt dat je kind niet goed in z’n vel zit, doe je er verstandig aan om tijdig aan de bel te trekken en zo veel teleurstelling - ten koste van het zelfbeeld en het gevoel van eigenwaarde van je kind - te vermijden.

Nieuw onderzoek naar Einsteins brein

Onlangs zijn nieuwe foto’s vrijgegeven van het brein van Albert Einstein. Wetenschappers schreven er een artikel over in ‘Brain, a journal of neurology’.

Einstein stierf in 1955 op 76-jarige leeftijd. Vanwege zijn bijzonder hoge intelligentie en zijn ongekende prestaties op wetenschappelijk gebied werden zijn hersenen - tegen zijn uitdrukkelijke wens in - na zijn dood verwijderd en bestudeerd. De foto’s die patholoog Harvey maakte van Einsteins hersenschors zijn echter pas in 2007 na de dood van Harvey vrijgegeven. Ze werden in 2010 gedoneerd aan het National Museum of Health and Medicine en zijn onlangs bestudeerd.

Opvallend nieuwe informatie is dat de hersenschors van Einstein bijzonder veel vouwen telt, waardoor er een groter oppervlak ontstaat wat resulteert in meer connecties tussen hersencellen en betere mentale creatieve en verwerkingsprocessen. Dat ondersteunt theorieën en technieken zoals we die in therapie gebruiken met betrekking tot breinstimulatie om neurale verbindingen te laten toenemen met als doel vergroting van de mentale capaciteiten.

Ook Einsteins partiële kwab en de prefrontale cortex zijn opmerkelijk anders gevormd.

Nader onderzoek wordt nu gedaan naar overeenkomsten met hersenen van andere briljante wetenschappers.

Dat brengt me op een idee om een aardige documentaire die ik een tijd geleden zag hier in stukjes bij te voegen. Een mooi geschiedkundig portret van Einstein, over inzichten, creativiteit, wetenschap, relativiteit, schoonheid, de atoombom en schuldgevoel.