Met een beter zelfbeeld, beter resultaat

Superzelfverzekerd of gewoon overmoedig: nieuw onderzoek toont aan dat dat helemaal nog niet zo slecht is.

Ik ben geweldig: als we onderzoekers moeten geloven zouden we dat veel vaker tegen onszelf moeten zeggen en ook moeten gaan geloven dat dat zo is. Zelfverzekerd zijn (tegen het overmoedige aan) is namelijk een prima strategie als de beloning die dit gedrag op kan leveren groter is dan de risico’s die eraan verbonden zijn.

Waarom?
Overmoedigheid kan een prijs hebben. Mensen die overmoedig zijn, kunnen zich namelijk wel eens bezeren. Evolutionair gezien lijkt enige bescheidenheid aan de ene kant dan ook logischer. Toch is uit onderzoeken gebleken dat heel veel mensen overmoedig zijn: ze vinden zichzelf de beste in hun eigen vakgebied, ze vinden zichzelf de beste sporter of de beste vader. Hoe is dat te verklaren?

Model
Onderzoekers besloten uit te zoeken hoe overmoedigheid de maatschappij kon veroveren. Ze creëerden een model waarin twee personen geconfronteerd werden met iets wat voor hen allebei waardevol was. Beide personen mochten het claimen. Als beide personen dat deden, ontstond een conflictsituatie. Deze situatie zou gewonnen worden door de beste. Maar beide personen wisten niet genoeg van elkaar om op voorhand vast te kunnen stellen wie dat zou zijn.

Overmoedig

Uit de modellen blijkt dat degene die overmoedig was het vaakst won. Niet alleen als twee mensen bij de situatie betrokken waren, maar ook als het er drie of meer waren. Hoe meer onzekerheid er was over hoe goed de ander was, hoe meer een persoon er bij gebaat was om (onterecht) te geloven dat hij of zij beter was dan de ander. “Als er onzekerheid is dan denk je misschien: ‘Oh, dit wordt een heftig conflict, ik laat het hier maar bij’, terwijl je eigenlijk zou hebben gewonnen,” legt onderzoeker James Fowler uit. “Als je over het algemeen zelfverzekerder bent wanneer je met onzekerheid te maken hebt dan zijn er heel veel situaties waarin jij wint omdat de ander denkt dat hij dat niet kan en zich terugtrekt.”

Irrationeel gedrag
Hoe meer er op het spel staat, hoe voordeliger het is om overmoedig te zijn, zo blijkt uit het onderzoek. Het verklaart irrationeel gedrag. Bijvoorbeeld waarom aandeelhouders soms zulke grote risico’s nemen en underdogs toch het gevecht aan gaan met personen die beter zijn.

De onderzoekers benadrukken dat u wel echt moet geloven dat u beter bent dan de ander. Anders werkt het niet. Het gaat niet om bluffen, maar echt geloven dat u beter bent, ook al is dat niet het geval. De wetenschappers kunnen wel een voorbeeld bedenken van iemand die dat goed kan. “Muhammad Ali zei altijd ‘de grootste vechter van de wereld’ te zijn. Ik weet zeker dat dat geloof eraan bijdroeg dat hij dat ook werd.”

Het volledige onderzoek is terug te vinden in het blad Nature.