Burnout en terugval

Vrijwel dagelijks werk ik met mensen die ernstige burnout klachten hebben. En heel vaak zijn deze mensen al eerder burnout geraakt en in therapie of coaching begeleid. De vraag is dan: wat gaat er steeds mis? Hoe komt het dat veel mensen eens in de zoveel tijd opnieuw in een burnout terechtkomen, en vaak steeds dieper wegzakken.

Bij burnout klachten gaat het om de energie die letterlijk op is. Het lukt niet meer om de dagelijkse dingen te doen, zelfs niet als je je extra inspant. 

Klachten nemen toe, variërend van concentratieproblemen, vergeetachtigheid, emotionele labiliteit, piekeren, slaapproblemen, prikkelbaarheid, lichamelijke klachten, compensatiegedrag etcetera. En vaak kom je bij dit soort burnout klachten van de ene klacht in de ander terecht.

Daarom is het mijns inziens essentieel dat je niet alleen ’tot rust komt’, of leert ‘orde op zaken te stellen’ of ‘grenzen te stellen’, maar dat je daadwerkelijk aan de slag gaat met het achterliggende onbewuste mechanisme waardoor je steeds vastloopt, en de onbewuste mechanismen die je huidige burnout klachten veroorzaken en je systeem ontregelen.

Soms is dat een automatisme waardoor je constant te veel spanning vasthoudt en te intensief dingen doet, of een voortdurende twijfel aan jezelf waardoor je op je tenen gaat lopen of gaat pleasen, of andere automatismen waardoor je uiteindelijk jezelf uitput.

Belangrijk is om je burnout bij de basis aan te pakken. Zowel in de preventie en reïntegratie, als in de eerste stap: het herstel en weer op energie komen.

Als ik namelijk kijk naar het standaard burnout protocol, dat door 95% van de reïntegratiebureaus gebruikt wordt, dan zie ik niets staan over het daadwerkelijk herstel van vitale functies als focus, concentratie, grip op emoties etcetera.

En het zijn juist die functies waarmee je in essentie de stappen in de richting van je herstel kunt gaan zetten. 

In de coaching van clienten met burnout klachten werk ik allereerst veel aan het herstellen van die functies. Als je concentratie namelijk weer iets beter wordt, kosten dagelijkse dingen minder energie. 

Concentratie is naar buiten gerichte aandacht. Eenzelfde proces is er ook naar binnen gericht, dan noemen we het ‘grip op je emoties’. Zolang je die functies niet herstelt, blijf je emotioneel labiel en blijft dat gedurende je reïntegratie veel energie kosten.

Kortom, het aanpakken van klachten, in het bijzonder bij burnout klachten, bij de basis loont. Zo werk je opbouwend aan je herstel en voorkom je dat je herstel en reïntegratie meer is dan ‘tot rust komen’ en dat je telkens opnieuw terugvalt in je oude automatismen.

FIJNE VALENTIJNSDAG...!

Je paard voor je wagen spannen

Vaak heb ik mensen in therapie die al van alles gedaan hebben om te bereiken wat ze graag willen. Of het nu gaat om een leven zonder psychische klachten, om stappen in hun carrière, een leuke relatie of om meer materiële doelen. Het ontbreekt meestal niet aan actie en motivatie.

Het is echter essentieel dat je leert het paard voor de wagen te spannen. Daarmee bedoel ik: dat je alles in jezelf in het werk stelt om te bereiken wat je wilt. Er wordt weleens makkelijk gezegd: ‘Je kunt alles, als je maar wilt…’ of ‘Geloof in je dromen…’

Maar zo simpel is het mijns inziens ook weer niet. Je kunt dolgraag een zonsondergang willen zien, en vurig, actief, goed voorbereid en enthousiast naar het oosten lopen… 

Zolang je innerlijke strategieën niet zo zijn ontwikkeld dat je ook ècht automatisch gebruik kunt maken van je mogelijkheden, zal het je niet of nauwelijks lukken. Het ontbreekt je eenvoudigweg aan toegang tot je hulpbronnen. Het is als op weg gaan zonder landkaart, zonder wegen, zonder brandstof… en toch vurig hopen dat je precies op de gewenste plek gaat uitkomen.

In hypnotherapie en in de daarmee verbonden coaching leren cliënten om onbewust gebruik te maken van hun mogelijkheden. Om meer uit zichzelf te halen en geleidelijk hun doelen te bereiken. Dat gaat veel beter en creatiever dan al die bewust aangeleerde stategieën, technieken en trucs.

Je leert in therapie om je onbewuste mogelijkheden te benutten. Door al je vroegere leerervaringen zo in te zetten dat ze je nu automatisch helpen om je nieuwe doelen te bereiken of je klachten bij de oorsprong aan te pakken.

En dat doen we niet met je denken, maar met je voelen en je innerlijke automatismen. Het gaat daarbij allemaal om ‘onbewust leren’. Dat klinkt misschien vaag, maar je kent dat wel… onbewust leren.

Toen je bijvoorbeeld leerde fietsen toen dacht je aanvankelijk wellicht dat het om trappen en sturen ging, maar al snel merkte je dat je iets heel moeilijks moest leren… dat is: evenwicht. En terwijl je dat leerde, kon je er niet eens woorden aan geven. Een ingewikkeld proces van gewicht verplaatsen, snelheid inschatten, motoriek etcetera vond plaats. Te ingewikkeld om je vinger op te leggen… en je leerde het… onbewust.

Zo is het ook met veel innerlijke vaardigheden. Vaardigheden om je doelen te bereiken of je klachten aan te pakken. Je kunt ze eigenlijk alleen op onbewust niveau goed aanleren. Dan worden ze automatisch en blijven ze echt bij je. Onbewust, je zou kunnen zeggen ‘in vaagheid’, diep van binnen.

Praat met je kind over 'pesten'

Ik heb vaak volwassenen en jongeren in therapie die lijden aan klachten die voortkomen uit langdurig pestgedrag op school. Vaak begint het al vroeg op de basisschool en soms heeft iemand de pech dat het pestgedrag zich voortzet op de middelbare school.

Regelmatig lees ik wat onderzoeken en literatuur rondom dit onderwerp. Zo las ik vandaag het Landelijk Onderzoek Pesten uit 2012, waaraan 87 scholen meededen en in totaal 9588 leerlingen werden ondervraagd.

Zestien procent van de leerlingen in het basisonderwijs geeft tijdens dit onderzoek aan dat ze de voorgaande weken zijn gepest. De gepeste leerlingen zijn even vaak meisjes als jongens, en zitten voornamelijk in de groepen 5 en 6 van de basisschool. In de groepen 7 en 8 lijkt het aantal pestincidenten iets af te nemen.

Leerlingen die gepest worden voelen zich significant minder veilig in en rondom school. De gepeste leerlingen geven vaak aan dat de leerkracht niet of onvoldoende alert is op pestgedrag en niet of slecht luistert naar het gepeste kind. 

Van de leerlingen die gepest worden zegt twintig procent dat dit dagelijks gebeurt, en een derde van deze kinderen wordt ook tijdens de les in de klas gepest. Wat de conclusie van veel slachtoffers bevestigt dat leerkrachten vaak te weinig signaleren. Gevoelens van boosheid (66%) en verdriet (50%) en alleen (45%) wisselen elkaar af.

Naast de verantwoordelijkheid van de school (die mijns inziens vaak een veel te soft beleid hanteert en de pestkoppen te lang de hand boven het hoofd houdt) is het ook de verantwoordelijkheid van ouders om hier alert op te zijn. 

De schade bij de slachtoffers van pesten is vaak groot en verregaand, dat zie ik dagelijks in mijn therapeutische praktijk, en ieder kind dient te leren sociaal vaardig en invoelend te functioneren. Pesten is dus een onderwerp van gesprek dat in de opvoeding moet terugkomen, of je kind nu slachtoffer, dader, meeloper of getuige is. 

Mijn vaste bloglezers weten wel dat ik bewonderaar ben van de Canadese regisseur Xavier Dolan. Dolan heeft deze prachtige, aangrijpende en wat pathetische videoclip gemaakt van het nummer ‘College Boy’ van de Franse band Indochine.

Xavier Dolan